Diễn Văn LỄ HỘI PHỦ NHÌ

Chủ tịch xã Hà Văn Thắng

LỄ HỘI PHỦ NHÌ

GIỖ Quang Thục Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao

-Kính cáo Anh Linh đức Quang Thục Hoàng Thái Hậu

-Kính thưa các vị lãnh đạo các cấp 

-Kính thưa quý vị đại biểu, các vị khách quý

-Kính thưa toàn thể nhân dân.

Trong những ngày tháng 4 và tháng 5 lịch sử của đất nước:

-Kỷ niệm 49 năm ngày Thống nhất đất nước   (30/4/75-30/4/2024)

-70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ  (7/5/1954 - 7/5/2024) 

Và 134 năm, ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2024)

Hôm nay, ngày 1/5 vào một trong những ngày lịch sử đó. Được sự thống nhất của  HU-UBND huyện Yên Định. Đảng Ủy -UBND- UBMTTQ xã Định Hòa, long trọng tổ chức Lễ Hội kỷ niệm 528 năm ngày mất của Hoàng Thái Hậu Ngô Thị Ngọc Dao.

***

-Kính thưa quý vị đại biểu.

Lịch sử phong kiến Việt Nam, nhà hậu Lê là một vương triều sáng danh quốc sử. Cai trị, quản lý đất nước liên tục kéo dài 365 năm. Trong đó, Bà Ngô Thị Ngọc Dao là người có công lớn với 3 vị Hoàng đế triều Lê. 

(Bà là vợ Hoàng đế Lê Thái Tông, là mẹ Hoàng đế Lê Thánh Tông và là bà nội Hoàng đế Lê Hiến Tông)

Đặc biệt, Bà là người có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống, nhân cách, công đức và sự nghiệp của Lê Thánh Tông, một trong những vị Quốc vương sáng danh nhất, trong lịch sử các triều đại Phong kiến Việt Nam.

-Bà Ngô Thị Ngọc Dao sinh năm 1421, tại Đồng Phang (nay là xã Định Hòa). 

Bà là con gái của Dụ Vương Ngô Từ, một khai quốc công thần triều Lê Sơ. 

Mẹ bà là Đinh Thị Ngọc Kế, con gái của Hiển Khánh vương Đinh Lễ.

 -Năm 1436, thời vua Lê Thái Tông, khi đó bà 16 tuổi, theo chị ruột là Ngọc Xuân (lúc ấy là Cung nhân, thời vua cha) vào cung chơi và được Vua giữ lại làm Cung nhân.

-Tháng 6 năm Canh Thân (1440), Bà được phong Tiệp Dư (cấp tương đương tước Hầu của triều đình). Dạy con em các nhà trong triều đình về tư cách, cử chỉ, ăn nói, lễ nghi, phép tắc đối với người trên. Lấy ân, đãi người dưới và lo việc tiếp khách trong cung. 

Bà sinh con đầu lòng là công chúa Diên Trường. Năm 1442, sinh Lê Tư Thành, sau này là vua Lê Thánh Tông.

-Trong những năm tháng triều đình gặp nhiều nhiễu nhương, tranh dành ngôi thứ. 

Mẹ con Thái Hậu phải lánh ra ở Chùa Huy Văn (Hà nội bây giờ) và được vợ chồng quan hành khiển Nguyễn Trãi- Nguyễn Thị Lộ che chở.

Sau hàng loạt những biến cố, năm 1460, Lê Tư Thành được các quan đại thần trong triều, tôn lên làm vua – là Hoàng đế Lê Thánh Tông, niên hiệu Quang Thuận. Nhà vua tôn mẹ làm Quang Thục Hoàng Thái Hậu. 

-Mặc dù ở nơi cung đình cao quý, nhưng Hoàng Thái Hậu, vẫn giữ nếp sống kiệm cần, khiêm nhường, hết lòng vì vua con, giúp đỡ người nghèo, lo thờ tông miếu.

Dạy dỗ vua con từ cách ứng xử đến chữ nghĩa, văn chương, võ nghệ. Cùng với tư chất thông minh của một bậc đế vương, Lê Tư Thành đã trở thành ông vua anh minh nhất trong các triều đại phong kiến Việt Nam.

***

-Thưa các quý vị đại biểu

-Thưa toàn thể nhân dân. 

Mảnh Đất Đồng Phang, Định Hòa là nơi phúc địa, đã sinh dưỡng Đức Quang thục Hoàng Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao, và chính Bà đã làm rạng rỡ cho các triều đại vua Lê và mảnh đất quê hương cha mẹ.

Tương truyền, nơi đây là vùng đất thiêng. Là nơi “Địa mạch chúng thủy hợp lưu”, “Bát phong bất động”, là “đất của “Phong tàng, khí tụ”. Đất phát tích của các Công hầu khanh tướng…

Bởi vậy đã sinh ra Bà, một người con gái nết na, hiền thục. Một người vợ thông minh, thảo hiền. Một bà mẹ hết lòng dạy dỗ vua con. Một bà nội phúc hậu. Một Phật tử từ bi, nhân ái. Cuộc sống thanh đạm, vui vẻ, mạnh khỏe, sáng suốt. Lấy kiệm, cần mà răn dạy người đời. Lấy nhân hậu mà nhắc nhủ vua tôi. 

Đó chính là Hoàng Thái Hậu Ngô Thị Ngọc Dao. 

-Sau 37 năm trên ngôi Hoàng Hậu, trong lần viếng thăm quê ngoại, không may trúng bệnh. Ngày 26/3 năm Bính Thìn (1496) Bà đã mất tại Điện Thừa Hoa, quê nhà. Hưởng thọ 75 tuổi 

Sau khi Bà mất, Điện Thừa Hoa trước kia, là nơi nghỉ của Bà, mỗi khi về thăm quê ngoại. Nay được nhà vua đổi tên là Đền Thánh Mẫu, tôn thờ Thái Hậu và cho tôn tạo bề thế, trang nghiêm trên nền đất cũ. 

Các vương triều sau đó đã nhiều lần Sắc phong cho Quang Thục Hoàng Thái Hậu và Đền Thánh Mẫu- Thừa Hoa điện. 

-Hàng năm, ngày húy kỵ của Bà, trở thành ngày Lễ Hội. Dân chúng muôn nơi hội tụ về. Dâng nén tâm nhang, ghi ơn bậc Mẫu Nghi thiên hạ, với tấm lòng thành kính.

-Kính thưa các quí vị đại biểu

-Kính thưa toàn thế nhân dân 

Điện Thừa Hoa - đền Thánh Mẫu, dân gian thường gọi là Phủ Nhì, xưa, thuộc Động Bàng hương, xã Đồng Phang, Huyện An Định, Aí Châu (nay là xã Định Hòa, huyện Yên Định, Thanh Hoá)

Điện tọa lạc trên khu đất cao, rộng trên 5 mẫu nằm giữa hai làng. Phía bắc là ngõ đền Thung thượng.

Phía nam là ngõ Phủ làng Nhì.

Nhìn về hướng tây nam là dòng Chùy Giang (Sông Cầu Chày) và chợ Đền, rộng chừng 5 sào đất.

Điện Thừa Hoa là một công trình kiến trúc độc đáo. Cột, kèo, xà, hoành, đòn bẩy… được làm bằng toàn đá quý, trạm khắc tinh vi với các họa tiết, tứ linh cách điệu. Với kiến trúc đền đài, thánh thất Á Đông, tổng thể khu đền xây dựng theo lối “Nội công – ngoại quốc”. 

Đền gồm 3 cung: Đệ nhất, đệ nhị, đệ tam.

-Ngày mất của Bà, được nhà vua ra Sắc chỉ lấy ngày 26/3 là ngày Quốc giỗ, để muôn dân bái vọng, tri ân tôn thờ. 

Cũng từ đó, lễ hội Phủ Nhì, được tổ chức hàng năm từ 20/3 – 26/3 âm lịch, với nhiều lễ nghi. Đặc biệt là lễ rước bóng vào ngày 25/3. Muôn dân trăm họ, đứng hai bên đường, đón bóng Bà về đền, với tấm lòng thành kính.

Con cháu mọi miền đất nước về đây, cùng thắp nén tâm nhang, tri ân công đức Hoàng Thái Hậu. Cầu đức Thánh nhân, phù hộ cho Quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, người người ấn no, nhà nhà cát khánh.

Với đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”. Đảng Ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ xã Định Hòa cùng các ban ngành đoàn thể, các thôn văn hóa, các cơ quan, đơn vị  và nhân dân trong xã, cùng đông đảo khách thập phương, các bản hội xa gần. Hàng năm về đây kính lễ, dâng hương ngày huý kỵ đức Hoàng Thái Hậu, tỏ lòng tri ân thành kính đối với các bậc tiên tổ, cầu cho Quốc Thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, nhà nhà ấm no an lạc.

Với tinh thần ấy, trong những năm qua được sự quan tâm chỉ đạo của Huyện ủy, UBND huyện, các phòng ban của huyện và sự cố gắng của cán bộ, nhân dân địa phương, cùng với các nhà hảo tâm, các doanh nghiệp trên mọi miền Tổ quốc (như Tập đoàn Him Lam, Ngân hàng Liên Việt) và cùng với ngân sách của Tỉnh, Huyện, Xã đã trùng tu, tôn tạo Điện Thừa Hoa, để có được khang trang, như ngày hôm nay.

Cũng tại mảnh đất Đồng Phang này, có 2 quần thể văn hóa đó là  Đền Thờ Quang Thục Hoàng  Thái Hậu, Ngô Thị Ngọc Dao và Chùa Thiên Phúc. 

Đây chính là nơi diễn ra các hoạt động văn hóa tâm linh, hướng về cội nguồn của quý khách thập phương và nhân dân trăm họ.

Dù đã cố gắng thực hiện từng bước theo quy hoạch, thiết kế các hạng mục. Nhưng vẫn còn một số công trình chưa hoàn thành theo ý nguyện của nhân dân, như nhà Từ đường Phúc quang, nhà dải vũ, cầu bắc qua sông Cầu Chày và các hạng mục khác. 

Do nguồn kinh phí hạn hẹp. Địa phương đang rất cần những tấm lòng hiếu nghĩa từ khắp mọi miền của đất nước, của con em địa phương đang công tác và học tập trong nước và ở nước ngoài. Hướng về quê hương, cùng chung tay xây dựng, hoàn thiện khu di tích. Xứng tầm với công đức tiền nhân, truyền thống văn hóa và cách mạng của quê hương.

Các thế hệ con em Định Hòa, phát huy truyền thống quê hương. Đoàn kết, thống nhất, quyết tâm xây dựng Định Hòa thành xã nông thôn mới kiểu mẫu. Có nền kinh tế vững mạnh, văn hóa xã hội phát triển. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, được giữ vững. Thực hiện thắng lợi nghị quyết đại hội Đảng bộ khóa 24 nhiệm kỳ 2020 - 2025, hướng tới mục tiêu dân giàu nước mạnh, xã hội dân chủ công bằng văn minh.

-Kính thưa quý vị

Tiền nhân đã để lại di sản văn hóa vô cùng lớn lao, có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, trên đất Tổ Đồng Phang. 

Trước anh linh Quang Thục Hoàng Thái Hậu và các tiền nhân. 

Đảng ủy-HĐND-UBND-UBMTTQ, cùng toàn thể nhân dân trong xã và quý khách thập phương, đồng nhất tâm kính lễ, đốt nén hương thơm, tri ân, tưởng nhớ Quang thục Hoàng Thái hậu và các bậc tiền nhân, đã làm rạng danh, đất Đồng Phang xưa, Định Hòa nay.

Xin thành kính Thỉnh cầu anh linh Đức Quang Thục Hoàng Thái Hậu, linh ứng, độ trì cho Quốc thái  dân an. Huyện Yên Định xứng danh Huyện Nông thôn mới nâng cao, năm 2024. Xã Định Hòa, đạt xã nông thôn mới kiểu mẫu, xứng với công đức của Bà, với đất mẹ quê cha.

-Nhân dịp lễ hội Phủ Nhì năm 2024. Thay mặt Đảng ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ xã Định Hòa, chân thành cảm ơn sự giúp đỡ ủng hộ, cả về tinh thần và vật chất, từ lâu nay của con cháu quê hương , dòng họ và bè bạn trên khắp mọi miền đất nước. Đồng thời xin được kêu gọi các nhà hảo tâm, con cháu họ Ngô… hãy tiếp tục cùng chung tay góp sức xây dựng, hoàn thiện khu Di tích. Để “Điện Thừa Hoa và Từ Đường Phúc Quang” ngày một khang trang, xứng tầm Di tích Quốc gia và truyền thống văn hóa cách mạng của quê hương 

-Thay mặt Ban tổ chức tôi xin phép được khai hội Phủ Nhì, năm 2024.

***

Lần nữa, thay mặt Ban tổ chức Lễ hội Phủ Nhì, xin chân thành cảm ơn và cầu chúc quý vị đại biểu, các vị khách quý, cùng nhân dân và du khách: 

+Vạn sự hanh thông

+Trăm điều viên mãn.

-Phúc vượng

tài vượng

vận khí vượng

-Gia hưng

nhân hưng

vạn sự hưng.

-Xin được trân trọng cảm ơn.! 

Suy nghĩ TRƯỚC THỀM NĂM MỚI

Tôi vừa chặn một nic trên trang FB của mình. Năm mới, nhưng buộc lòng phải làm vậy
Vẫn biết không hay ho gì khi để một kẻ không cùng chí hướng lại đi cùng con đường với mình...
(Cũng như không bao giờ tôi tin cái ông dư luận viên Quang Lùn và chán luôn cả người sử dụng ông ta. Mục đích tốt, sử dụng người không tốt, gây phản cảm và tác dụng ngược)
Nhưng thời gian qua, tuy biết vậy" mình cứ để yên xem sao" và cũng để qua đó thu thập thông tin những mặt trái xã hội, cũng cố thêm chính kiến của mình.
Thế nhưng cáo vẫn là cáo và đã lòi đuôi cáo, khi bất kì việc gì của Đảng và Nhà nước ta làm, hắn và một số tên đều chống đối, phỉ báng và nói xấu. Thế thì cho vào nhà làm gì, mà không thẳng tay tống nó ra khỏi cửa?
Ở đời kẻ ranh ma, cơ hội phải là kẻ lập lờ đúng sai, nửa thật nửa hư, nửa dơi nửa chuột may ra còn có kẻ nhẹ dạ ngộ nhận. Còn hắn, hắn ra rả chửi tràn với những lời cay cú và tục tỉu...
Như mọi người đã biết, Đảng ta đã công khai thừa nhận và phương tiện thông tin đại chúng cũng đã nêu về nạn tham nhũng, tiêu cực xã hội. Tham nhũng đủ thứ,”ăn không từ thứ gì”và đã thành quốc nạn.
Quản lí nhà nước lỏng lẻo, vai trò lãnh đạo của tổ chức Đảng có nơi buông lỏng, mờ nhạt. Kinh tế làm ăn thua lỗ. Sự thất thoát tài chính một cách mờ ám của các doanh nghiệp nhà nước và còn bao điều nhức nhối đang làm cho cán bộ đảng viên, dân tình lo lắng.
Công tác tổ chức bộ máy, cán bộ nhiều yếu kém. Bộ máy cồng kềnh, lạm phát bổ nhiệm. Tệ chạy chức chạy quyền, cả họ làm quan, cha bổ nhiệm con, chồng bổ nhiệm vợ. Sự hãnh tiến vô lối, vội vàng, thiếu sự tôi luyện của một số cán bộ, những Thái tử non trẻ thiếu tố chất và sự tha hoá đạo đức xã hội lan tràn
Những thiếu sót, khuyết điểm, kể cả sai lầm và sự thoái hóa, phai nhạt lý tưởng của một bộ phận không nhỏ cán bộ lãnh đạo Từ TW đến địa phương đã làm dư luận bức xúc, xói mòn niềm tin gây nỗi âu lo, bất bình trong nhân dân.
Trước tình hình đó, với trách nhiệm của mình, Đảng và những người lãnh đạo của Đảng, nhà nước, như Tổng Bí thư, tập thể BCT, TW Đảng, Chính phủ và cả hệ thống chính trị đang trăn trở, lo lắng cho sự tồn vong, mất còn của chế độ và đang tìm mọi giải pháp, quyết liệt đấu tranh với giặc nội xâm, ngăn chặn, đẩy lùi và xoá bỏ chúng.
Những vụ việc tiêu cực, những vụ tham nhũng, bước đầu đang được đấu tranh, được điều tra và đem ra xét xử như ở Dầu khí, ở lĩnh vực Ngân hàng, ở BCT, ở lực lượng CA, QĐ, cả cán bộ cấp cao và một số tướng lĩnh, ở TW và ở tỉnh thành. Những Vũ Huy Hoàng, những Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh, Ngô Văn Tuấn..., những ông to bà lớn, dù có bình che, lộng đỡ, nhưng vương tội tham nhũng, dù có chui nhủi hay vội cao chạy, xa bay cũng không tránh khỏi lưới trời
Tuy còn nhiều thiếu sót, khuyết điểm như chưa làm rõ được nhiều vụ việc, có vụ việc làm chưa thật quyết liệt, sử lý chưa tương xứng tội danh. Đặc biệt có việc tìm ra thủ phạm nhưng chỉ đạo xử lí chưa đúng mức, làm kiểu phủi bụi, để cho nhân dân băn khoăn, kẻ xấu lợi dụng xuyên tạc Kinh tế thất thoát chưa được thu hồi. Sự vào cuộc của các Tỉnh, Thành và cả cấp Huyện chưa mạnh, thiếu chủ động, biểu hiện tư tưởng trông chờ ở Trung ương, ở cấp trên, triển khai còn chậm và chưa đồng bộ.
Tuy vậy, đại đa số nhân dân ta, bạn bè ta và những người Cộng sản chân chính, luôn quan tâm theo dõi, phấn khởi với những kết quả bước đầu và tin tưởng ở sự thắng lợi trong cuộc chiến chống giặc nội xâm đầy cam go, quyết liệt này.
Thế mà một số kẻ chúng đi ngược lại nguyện vọng của dân tộc.
Miệng chúng rên rỉ kêu la, ra vẻ lo lắng cho đất nước, to mồm la lối, đổ lỗi cho Đảng và nhà nước để xảy ra tiêu cực, tham nhũng và bất lực trước tình hình đó. Nhưng khi Đảng và nhà nước quyết liệt chống tham nhũng thì họ không có một ý kiến đóng góp xây dựng hoặc kế sách gì, hay chí ít cũng yên mồm cho người khác làm.
Các vụ việc phạm pháp, dù kẻ phạm tội là ủy viên TW, ủy viên Bộ CT, hay là "các Thái tử con trời", kể cả đương nhiệm hay đã nghỉ hưu, bị phát hiện, đều được đưa ra xét xử, không có vùng cấm cho kẻ tham nhũng. Nhân dân ta phấn khởi, tin tưởng, thì chúng lu loa "Nội bộ, phe phái đang thanh trừng lẫn nhau"...
Từ chỗ các vụ tiêu cực không được đấu tranh, không dám đấu tranh, nay bị báo chí phanh phui, nhân dân tố cáo, phát hiện, thì chúng rêu rao " Càng chống càng thấy tham nhũng, chỗ nào cũng tham nhũng". Chúng gieo rắc sự hoài nghi "Nhiều thế, cả hệ thống tham nhũng xử sao hết, lấy ai mà chống...", và chúng là lối đòi thay sự lãnh đạo của Đảng, thay chế độ !
Thế là rõ ! Quanh co, vòng vo mãi, cuối cùng cái đuôi cáo cũng đã lòi ra, để lộ rõ bộ mặt phản động, bộ mặt cáo, chồn của chúng.
Đảng ta không dấu diếm khuyết điểm và trách nhiệm, khi để "một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên thoái hóa biến chất" và để tiêu cực tham nhũng thành quốc nạn. Đồng thời tìm ra những nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân yếu kém của công tác Tổ chức bộ máy và Cán bộ, của vai trò người đứng đầu. Từ đó đã và đang kiên quyết đấu tranh khắc phục những yếu kém này.
Một đảng dám chỉ ra những khuyết điểm của mình là một đảng mạnh. Đấu tranh không khoan nhượng, loại bỏ những biểu hiện, những hành vi đi ngược lại mục tiêu lí tưởng của đảng, càng thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng của một đảng cầm quyền
Trước những việc TW đảng và nhà nước đang làm, ai có suy nghĩ gì tuỳ họ. Nhưng riêng tôi, tôi tin và hy vọng ở sự lãnh đạo của Đảng, ở thắng lợi trong cuộc chiến chống giặc nội xâm này. Tin ở ngọn lửa công lý và ở người đốt lò, giữ nóng nhiệt, thiêu cháy tất cả các loại củi, kể cả củi mục củi tươi, mang lại môi trường trong sạch cho đất nước này.
Trước thềm năm mới, năm 2018 tôi tin điều đó sẽ đến trong niềm vui chung của đất nước đang đi  trên con đường thắng lợi.
26/12/2017

SUY NGHĨ VỀ LỜI BÁC

“Một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm của mình là một Đảng hỏng. Một Đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ những cái đó, vì đâu mà có khuyết điểm đó, xét rõ hoàn cảnh sinh ra khuyết điểm đó, rồi tìm kiếm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm đó. Như thế là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính”...(HCM)

Đảng đang tự chỉnh đốn, một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên thoái hóa biến chất đang bị xử lý và tự đào thải. Tôi tin trong cuộc chiến diệt giặc Nội xâm này, Đảng ta, nhà nước ta và Nhân dân ta sẽ chiến thắng. Một Đảng có bản lĩnh Chính trị vững vàng, không xa rời mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh”, được nhân dân ủng hộ, luôn vì dân mà tự chỉnh đốn để đáp ứng vai trò lãnh đạo, thì Đảng đó là một Đảng chân chính. 

Hiện nay Đảng và Nhà nước ta đã bắt được sâu bầy, sâu to, đã cho được củi gộc, cả củi tươi vào lò, lại biết tin dân, tự chỉnh đốn mình... thì Đảng còn đủ mạnh cùng nhân dân diệt tham nhũng, xây dựng ngày một tốt hơn, chế độ mà nhân dân ta mong ước, đó là ”XH Dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh”. 

Mọi người đã đồng tình, hả hê vì Đảng và nhà nước đã trừng trị, đã tống cổ được bọn tham nhũng, đưa củi to củi tươi vào lò... thì hãy tiếp tục ủng hộ, cùng chung tay lượm củi, xây nhiều lò ớ địa phương mình, cùng chung tay dọn sạch rác rưởi, củi mục, củi khô... vào lò cho sạch môi trường. Hãy tin và cùng làm, sẽ hay hơn vạn lần kẻ ngồi đó kêu ca và chê bai !

VVL

Với con em họ Vũ làng tôi!

 

Kính thưa các cụ các bác và bà con nội tộc 

Tôi có ý định viết lịch sử Làng và gia tộc họ Vũ Tố Phác. Có thể nói gọn là viết về: 

LÀNG TỐ PHÁC- THÀNH HOÀNG LÀNG VÀ ÔNG TỔ HỌ VŨ, tiếp nối công việc chưa thành của cố ông Vũ Kim Cầu, Vũ Đình Ninh, trong thực hiện mong ước của dân làng, họ tộc. 

Công việc trí tuệ, chữ nghĩa quả là khó khăn . Nhất là khi năng lực có hạn…. Rất may còn có những tư liệu quý của các cụ để lại và trực tiếp là Quan hệ thực tế, gia phong, gia tộc anh em trong họ, giúp tôi thuận lợi trong công việc. Nhưng cơ bản được trực tiếp đến với các bác, các chú, các cháu, các em trong làng…Biết thêm, hiểu thêm về gia cảnh, về cuộc sống của con cháu, nhân dân trong làng. Chia sẻ với những khó khăn, kể cả những bức xúc, ấm ức chưa hài lòng trong cuộc sống và cả của nhân tình thế thái . Nhưng cũng được chung niềm vui của mỗi gia đình, khi họ mới làm được nếp nhà, sắm thêm tiện nghi mới. Đặc biệt vui hân hoan trong tình anh em họ mạc khi được gặp mặt sau bao năm tôi chưa có dịp đến thăm. Thấy các bác, các chú các em và gia đình mạnh khỏe, con cháu HỌC HÀNH thành đạt. Thật không gì quý hơn điều đó. 

Những tình cảm quí trọng yêu thương đó càng như nhắc nhở tôi cố gắng lên đừng phụ lòng tin của mọi người. 

Mừng vì quê hương có nhiều đổi khác, như được thay da đổi thịt. Đường xá thì rõ rồi. Đó là tình hình chung của cả huyện cả tỉnh, nếu không nói là cả nước trong phong trào nhựa hóa, bê tông hóa đường làng ngõ xóm bằng xã hội hóa, có sự kích cầu của nhà nước. Nhưng cơ bản bằng tiền đóng góp của nhân dân. Trong khi dân làng còn nghèo, nhiều hộ còn vay nợ ngân hàng, có hộ mãi giờ mới thoát nghèo, bởi phải chắt chiu dành dụm cho con ăn học đến lúc trưởng thành. Nên làng mình làm được như vậy thật đáng tự hào. Các gia đình con cháu học hành thành đạt, thật đáng trân trọng cho sự học và hiếu học đó.

Tuy vậy qua tiếp xúc cảm thấy thu nhập của nhân dân còn quá thấp. 

Nguồn thu nhập để xây nhà cửa lấy sức lao động không kể đêm ngày của gia chủ là chính. Nguồn kinh phí chủ yếu là chi viện của con cháu làm ăn xa gửi về. Mà đồng tiền đâu phải lá mít dễ kiếm. Trong đó có người phải xa quê, tha phương nơi nước người làm thuê, hoặc kẻ bới đất nhặt cỏ, làm vập mặt cho thiên hạ mới có được đồng tiền. Ngoài chi phí cho bản thân cho cái gia đình nhỏ mới lập nghiệp, đã là quá giỏi, còn phải dành dụm ít nhiều gửi về cho cha mẹ ở quê, tu sửa nhà cửa, nộp các khoản đóng góp, cho bằng bạn bằng em, khỏi mang tiếng là đi xa mà chẳng có gì? May thay đồng tiền của con cháu được cha mẹ sử dụng tốt. Nhà có đất thì sẵn làm. Nếu mua đất thì cũng rẻ hơn phố phường nhiều, nên mới nhanh có được những sự đổi mới đó. 

Tôi muốn nói điều này để chúng ta tự hào với sự phát triển đó, đồng thời thấy được những khó khăn để chúng ta cân nhắc theo cụ thể của từng nhà, tránh huy động tiền của, dù là tiền dân làm cho dân nhưng phải khoan sức dân và tránh lãng phí.

Việc làng cũng vi như  như việc của một gia đình, việc gì cần làm trước, việc gì làm gì sau. Làm như thế nào? Có chừng ấy diện tích phải tính toán cho khoa học, không bày biện tràn lan, bặt đâu làm đấy, đã lãng phí lại không đẹp. Thời điểm nào làm phù hợp. Tiền nong ở đâu… Vợ chồng bàn cho kỹ đã. Việc nhà mình, mình quyết, nhưng có cái cần thiết phải tham khảo xin ý kiến. Cái hay thì học, cái xấu thì bỏ. Chưa giỏi giang gì mà tùy tiện lạm quyền, đang có cha mẹ, thì giữ tôn ty, đừng cá vượt qua đăng thì không nên. 

Nói dại, do không bàn kỹ,  không may có những sai sót, lúc đó, bỏ đi để làm lại thì gây lãng phí tiền của. Có cái không ưng, nhưng làm rồi, không phá được, phải để lại, thì phải tìm cách hạn chế bớt tác hại. Nếu không sẽ bị ám ảnh cả đời. Nhất là khi việc làm đó liên quan đến phát triển hay lụn bại của gia tộc, của nhiều người, nhiều đời… thì càng phải thận trọng. Qua nghiên cứu tộc phả, thấy các cụ ta khiêm tốn cầu thị lắm. Ngày nay Bác Hồ và Đảng ta cũng dạy cán bộ và Đảng viên như vậy. Có làm có sai, sai biết cầu thị đề sửa chữa, dân sẽ thông cảm tha thứ. Nhưng bảo thủ ngụy biện không chịu tiếp thu. Dựng khống nội dung từ các cuộc họp, tùy tiện bổ sung làm các nội dung khác, câu chữ mập mờ tìm cách đối phó, thì dân đấu tranh đến cùng để đi đến chân lý. 

Tôi ví dụ : Khi nào là Họ, là Làng, (Thôn thì nay thế nào. Ban liên lạc là gì? ) Quyền hành Ban liên lạc đến đâu, chứ ban liên lạc không thể quyết định thay cho họ, thay cấp có thẩm quyền.

Vừa qua, mới đi một số nhà trong làng, thấy nhà tuy nhỏ, trong thời bê tông xi măng sắt thép, nhưng họ không làm nặng nề, bố trí hợp lý trông đẹp lắm. Chứng tỏ gia chủ có kiến thức thẫm mỹ.

Nhưng có lẽ, làm tôi day dứt nhất là sự học hành của con cháu trong làng nói chung trong đó có họ Vũ. Tôi có vội vàng lắm không, khi nói việc học hành của làng nay có nhiều hạn chế. Đi từ đầu làng đến cuối làng, đi từ Chi nọ đến Chi kia, điểm từng ngành… thấy sự học yếu quá. Mọi người cứ nhẩm tính giúp tôi đi? Tại sao có tình trạng coi thường học hành như thế? Do kinh tế khó khăn phải bỏ học? Hay do nhận thức suy bì: Học cũng chẳng có ăn. Thiên hạ khối người không học vẫn giàu?

 Học để làm cán bộ, thì khối anh, trình độ có thế vẫn làm cán bộ đó thôi?

Rồi thì Họ tộc, làng ta có làm khuyến học không? Có vận động quỹ, có tới động viên, khuyến khích hộ nghèo vượt khó để cho con cháu đi học hay làm ngược lại? Tổ tiên dạy nhân bất học bất tri lý. Bác Hồ dạy học để làm người, làm cán bộ. Mình đã làm được điều đó đến đâu. Sử dụng quĩ khuyến học dân đóng góp thế nào? Ta chưa vội kết luận do đâu. Nhưng ta cứ thử nhìn lại Truyền thống xưa của tiên tổ ta, lời của Bác Hồ dạy, Nghị quyết của Đảng… làng mình thực hiện đến đâu?

Ấy! Tôi lại nói sang Làng rồi. Tôi là hậu duệ họ Vũ nhưng là dân làng Tố Phác. Dòng họ cho ta cội nguồn. Nhưng ta sống nhờ làng. Ở làng thì gắn bó, sống chết với làng. Đi xa luôn nhớ và khi già mong ước trở lại cố hương, mong có thác cũng được bên ông bà cha mẹ. 

Dòng Họ xưa sống biệt lập nào đâu phát triển. Chỉ khi đa họ, làng mới phát triển nhanh, mới phồn vinh giàu có. Ta sống với làng, làng nơi chôn rau, cắt rốn nơi nuôi dưỡng ta. Họ với làng chung một mảnh đất, một Thành Hoàng, sự tri ân và sướng khổ có nhau. Thế thì xây nhà thờ Thành Hoàng tại sao ta không phải là việc cả làng? Chưa nói làng, họ có quan hệ tình cảm láng giềng hoặc tình nghĩa sui gia? Cùng chung một chính quyền, một hệ thống chính trị? Do đó trong tôi, làng luôn trong trái tim. Làm gì có thể tốt đẹp cho làng tôi và gia đình luôn tự nguyện, kể cả giữ gìn phẩm chất đạo đưc cá nhân để khỏi tai tiếng, trước tiên cho gia đình, cho họ, cho làng. 

Rồi nữa, nhớ lời tiền tổ, từ cụ Vũ Huy, chọn nơi chín gò, nơi khí vương hội tụ, nên về mãi Phúc Kiến, mang hài cốt thân phụ sang để táng, nên mới có cụ tổ Vũ Hồn, nơi làng Mộ Trạch và con cháu họ Vũ, một trong dòng họ lớn của đất nước hiện nay. Bởi vậy bao giờ khu cát táng cũng phải sạch sẽ, an vui người chết, an lòng cho người sống. 

Còn nhiều điều muốn nói với làng với họ hàng con cháu, với trách nhiệm là hậu duệ, là người Chi2 dòng họ, đối với xã hội là nguyên lãnh đạo của huyện mà hiện tại nhiều người là lãnh đạo đương nhiệm từng là cán bộ dưới quyền. Nhưng có lẽ sẽ có một dịp khác 

Vấn đề cuối cùng 

Tôi vui cùng làng và chúc mừng Làng ta và họ Vũ có một thờ đường mới, nơi ta hương khói, nhớ ơn, tri ân người khai thiên lập địa, người sinh thành dòng họ. Tôi và gia đình cảm ơn những người có trách nhiệm của họ đã động viên con cháu là những người thợ đã lao động ngày đêm trong thời tiết khắc nghiệt để chúng ta có công trình này.

Với gia đình tôi, ngoài việc đã cung tiến xây cổng làng, đều cùng dân làng đóng góp xây nhà văn hóa làng 2 lần. Đóng góp với họ, tu bổ mộ tổ 2 lần. Như có cụ nói có khi 5 năm sau họ lại làm mới to hơn nữa…

Tôi thì mong những công trình thờ cúng mồ mả càng yên ổn cổ kính càng linh thiêng. Mấy năm rồi, làng liên tục làm việc này việc kia, động địa, kinh lắm rồi. -Lần này theo đề nghị, của con cháu, tôi đã tập trung nghiên cứu, chọn lựa các nội dung hoành phi câu đối, và đã được những người có trách nhiệm chấp nhận. Điều đó đã thể hiện sự ủng hộ của tôi trong việc làm mới từ đường 

Ngoài ý kiến của anh em bà con đã nói, tôi không nhắc lại. Cái cụ thể nữa, anh em bà con đến mắt thấy tay sờ mà suy ngẫm 

-Song tôi có những điểm góp thêm về cách tổ chức thực hiện. 

Thứ nhất làm rõ thẩm quyền người quyết định triệu tập và quyết định họp họ hay họp làng, hay phối hợp họp cả 2 thành phần. Trưởng làng là ai, có hay chưa? Mỗi khi có việc cần báo cáo với ai? Trưởng họ là ông Ninh, giờ ông đi xa, con trai trưởng là anh Yên, cháu đích tôn của ông giờ cũng đã trưởng thành. Nếu chưa đủ gánh vác thì giao cho ai? Cách làm thế nào? Do vậy ai thay mặt họ để triệu tập và Quyết định.cuộc họp đó mới là quan trọng.

Nếu các cụ hoặc ai đó nắm bắt được nguyện vọng họ và dân làng. Sau khi mời các cụ trong họ, báo cáo lại. Thống nhất mở cuộc họp họ, giao cuộc họp họ đó cho ai chủ trì nội dung thì đều được. Vì đúng người có thẩm quyền quyết định đã giao cho. Đúng thẩm quyền thì cuộc họp họ đó mới có giá trị. 

 Khi cả họ đã quyết định rồi, thì thống nhất giao cho ai thực hiện, chứ các cụ thì già, trưởng họ thì trẻ, đâu phải ai cũng ra đó mà làm được.

Lo từ thiết kế, mẫu dáng, thế đất hướng nhà, vị trí, kinh phí, nguồn huy động, ngày khởi công, hợp đồng thuê thợ… báo cáo lại các cụ biết.

Hết sức tránh cá nhân tùy ý. Việc của họ, không phải riêng vài gia đình. Không bàn kỷ, thiếu thống nhất sẽ gây bản cải. Nhất là trong huy động đóng góp.

Những góp ý chân thành của anh em bà con người có trách nhiệm phải tiếp thu, không bảo thủ.

Tôi nghĩ họ mạc là anh Yên phải gánh. Anh nếu yếu thì các con trai đều trưởng thành. Vấn đề anh Yên hay ai đó dù tài giỏi đến mấy cũng phải thực hiện có tôn ty kỷ cương dòng họ, báo cáo hội đồng dòng họ trước khi quyết định. Chứ không thể tùy ý.

- Ban liên lạc được chỉ định hoặc bầu ra chỉ là thực hiện giữ mối liên hệ dòng họ với bên ngoài. Tiếp nhận các thông tin, báo cáo lại trưởng họ, chứ không thể là người quyết định và càng không phải người triệu tập hội nghị dòng họ, nếu không được ủy quyền.

Việc họ càng không thể là “Thể theo NQ chi bộ cả thôn cả làng….”. Chỉ mong cái gì còn lệch thì kê lại cho đều, không ai lại đào sâu thêm để cho bằng. Vấn đề là cầu thị tiếp thu, tìm cách khắc phục. Đừng ngụy biện nói sai, ông Tổ buồn, Thành Hoàng làng buồn. 

Công trình sẽ hoàn thành, tất yếu nó phải vậy thôi. Có khởi công tất có Khánh thành. Xây và Khánh thành 

 nhà thờ Thành Hoàng, nên có sự tham gia của cả làng, ai cũng có trách nhiệm tham gia, trừ trường hợp đặc biệt. Không thể làm qua loa được. Khánh thành nghi lễ, tế lễ ra sao, bản thờ bát hương thế nào. Ai đứng tên, nhờ ai cúng bái? Ông Sum, ông Siêng, ông Kim, ông Chung, ông Gan, ông Hành, ông Cẩn…các bà các cụ cao niên trong làng, các cha chú trong họ trong làng, phải gắn trách nhiệm, đừng mặc các cháu, rồi ta phê phán hoặc sau này cả làng gánh chịu. Nhưng cũng không ai được chống lưng cho người làm sai? 

Bàn đi, cải nhau cho ra nhẽ cũng được. Không sợ đối thoại với dân, chỉ sợ xa dân, dân xa, chán không thèm nói nữa mới đáng sợ. Còn bàn đóng góp tiền chậm sau tý cũng được. 

Đảm bảo cho sự yên lành của làng quê trước mắt và lâu dài mới là tối quan trọng. Tiền nong yên tâm đi, khi thông rồi, dân làng sẽ đóng góp. 

Một số ý như vậy, là con em trong nhà có gì chưa thấu đáo, mong được mọi người lượng thứ. Công trình hoàn thành rồi, nhà mới, mong sớm chiều hương khói cho từ đường ấm cúng, cầu mong dân làng mãi yên bình, đoàn kết, phát triển dưới sự che chở của Thành Hoàng làng. 

Đôi điều như vậy. Xin được chúc sức khỏe  các cụ chúc sức khỏe mọi người.

 Xin được cảm ơn !

Tố Phác 3/9/2023

ĐÂU LÀ BẢN GỐC

Tôi đọc đề thi 2016, xem họ bình và ... ngứa mồm nói tí :

"Ôi tiếng Việt như đất cày, như lụa"

Trộm nghĩ đây chỉ là một trong những câu thơ hay của bài thơ hay mà bác Vũ viết quá hay, từ đắt thế là cùng, rõ đến thế, hình tượng văn học hay đến thế ! Quả là "Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam". 

Tiếng Việt, ngôn ngữ Việt còn sâu, còn cay còn thâm thuý hơn Tàu nữa là ... Khi thì  mộc mạc, thật thà, chân chất, không chau chuốt khách sáo xu nịnh. Ví lởm khởm, nhấp nhô như đất cày, nhưng vẫn say nồng hương đất quê ta, dù cho sự thật có mất lòng, trung ngôn tuy có nghịch nhĩ. Nhưng lại có khi "lời nói không mất tiền mua.." Nên lựa lời mà nói, nói ở tận đây mà chết mãi cây Hà Nội kia, nói thế này bẻ xuôi cũng được, nói ngược cũng xong. Tưởng ngọt ngào mà lời còn cay hơn ớt đó, nhưng vẫn êm tai nhẹ nhàng. Người Việt là người duy tình mà. Ngôn ngữ từ đó cũng biến thiên, khen hết từ, ghét xúc đất đổ đi.

 Nhưng hơn tất cả, trên tất cả, tiếng Việt là tiếng của ông cha, tiếng của chúng ta, nó đúc kết chắt chịu từ lao động để sống, đấu tranh, để tồn tại. Chúng ta đấu tranh để gìn giữ tiếng Việt và sự trong sáng của tiếng nói ông cha, mặc cho nghìn năm phong kiến Phương Bắc đô hộ, chúng sát phu dâm phụ, xoá lịch sử, bỏ chữ viết, định đồng hóa một dân tộc, làm mất đi tiếng nói của dân tộc Lạc Hồng. Nhưng tiếng Việt qua thăng trầm, gian khổ, cơ cực và qua tàn phá của kẻ thù vẫn trong sáng, đầy yêu thương nhân ái, nhưng cũng rõ mặt bạn thù, kẻ tốt người xấu, để đối nhân xử thế.

Tiếng Việt từ đó mà hình thành theo nhân cách riêng có của người Việt, không thiên lộn, nói một đàng làm một nẻo, nói hay làm đểu như Tàu...Còn khi yêu quí nhau, dành lời yêu thương cho nhau thì lại mềm mại, mịn màng như lụa, ngôn từ trong sáng, âm tiết nhẹ nhàng như giót mật vào tai

Ôi ! Cả bài thơ của bác Vũ đã thể hiện vằng vặc như sao Khuê... không như hiểu như cái ông gì đó bình, sửa thơ của bác Vũ. Mà sao ông không sửa " Ôi tiếng Việt như xa tanh, như lụa " cho nó chết tiệt cái thăng hoa của thơ ca đi nhỉ !

Nguyên tác dưới đây:

TIẾNG VIỆT 

Tiếng Mẹ gọi trong hoàng hôn khói xẫm                        

Cánh đồng xa cò trắng rủ nhau về                                   

Có con nghé trên lưng bùn ướt xẫm                               

Nghe xạc xào gió thổi giữa cau tre            

                                                                                                              

Tiếng kéo gỗ nhọc nhằn trên bãi nắng                           

Tiếng gọi đò sông vắng bến lau khuya                          

Tiếng lụa xé đau lòng thoi sợi trắng                                 

Tiếng dập dồn nước lũ xoáy chân đê                           

Tiếng Cha dặn khi vun cành nhóm lửa                          

Khi hun thuyền gieo mạ lúc đưa nôi                              

Tiếng mưa dội ào ào trên mái cọ                                    

Nón ai xa thăm thẳm ở bên trời                                     

“Đá cheo leo, trâu trèo trâu trượt…”                                  

Đi mòn đàng đứt cỏ đợi người thương                              

Đây muối mặn gừng cay lòng khế xót                               

Ta như chim trong tiếng Việt như rừng                            

Chưa chữ viết đã vẹn tròn tiếng nói                               

Vầng trăng cao như cá lặn sao mờ                              

Ôi tiếng Việt như bùn và như lụa   (1)                                

Óng tre ngà và mềm mại như tơ                                    

Tiếng tha thiết nói thường nghe như hát                            

Kể mọi điều bằng ríu rít âm thanh                                     

Như gió nước không thể nào nắm bắt                                

Dấu huyền trầm bên dấu ngã chênh vênh                           

                                                                                         

Dấu hỏi dựng suốt ngàn đời lửa cháy                                                     

Một tiếng vườn rợp bóng lá cành vươn

Nghe mát lịm ở đầu môi tiếng suối

Tiếng heo may gợi nhớ những con đường                               

                                                                                                

Một đảo nhỏ ngoài khơi nhiều kẻ nhận  (2)                                                     

Như tiếng lòng tiếng nước của riêng ta

Tiếng chẳng mất khi Loa thành đã mất

Nàng Mỵ Châu quỳ gối lạy cha già                                  

                                                                                           

Tiếng thao thức lòng trai ôm ngọc sáng                            

Dưới cát vùi sóng dập chẳng hề nguôi                              

Tiếng tủi cực kẻ ăn cầu ngủ quán                                       

Thành Nguyễn Du vằng vặc nỗi thương đời

Trái đất rộng giàu sang nhiều thứ tiếng

Cao quý thâm trầm, rực rỡ vui tươi

Tiếng Việt rung rinh nhịp đập trái tim người

Như tiếng sáo, như giây đàn máu nhỏ

Buồm lộng gió xô mai về trúc nhớ

Phá củi lồng vời vợi cánh chim bay

Tiếng ngẹn ngào như lời mẹ đắng cay

Tiếng trong trẻo như hồn dân tộc Việt

Mỗi sớm dậy nghe bốn bề thân thiết

Người qua đường chung tiếng Việt cùng tôi

Như vị muối chung lòng biển mặn 

Như dòng sông thương mến chảy muôn đời

Ai thuở trước nói những lời thứ nhất

Còn thô sơ như mảnh đá thay rìu 

Điều anh nói hôm nay chiều sẽ tắt

Ai người sau nói tiếp những lời yêu                           

    

Ai phiêu bạt nơi chân trời góc biển

Nhớ quặn lòng tiếng Việt tái tê

Ai ở phía bên kia cầm súng khác

Có cùng tôi trong tiếng Việt quay về

Ôi tiếng Việt suốt đời tôi mắc nợ    

Quên nỗi mình quên áo mặc cơm ăn

Trời xanh quá môi tôi hồi hộp quá

Tiếng Việt ơi, tiếng Việt xót xa tình. (3)                                                                       

 Tg : Lưu Quang Vũ          

“Tiếng yêu của những ngày xưa

 Vượt qua năm tháng bây giờ đến ta”

 Xuân Quỳnh

(1),(2),(3) là những câu nguyên bản gốc viết tay của Lưu Quang Vũ 

Sau này đã được chỉnh sửa như sau:

(1) Ôi tiếng việt như đất cày, như lụa

(2) Một đảo nhỏ xa xôi ngoài biển rộng

(3) Tiếng việt ơi, tiếng việt ân tình

(Theo bản gốc do PGS-PTS Lưu Khánh Thơ.

Em gái nhà thơ Lưu Quang Vũ cung cấp)