Dân gian có câu”khóc như khóc ma mướn”. Ấy là câu ám chỉ những hành vi hời hợt, không thực lòng, kiểu “nói vậy mà không phải vậy, nói rứa mà không phải rứa! Làm một đằng, cái tâm một nẻo“. Nhưng trong xã hội, đối với một số người, nó là cái nghề kiếm sống vậy
Khóc mướn có từ xưa. Tuy mai một theo năm tháng, nhưng đến ngày nay, việc khóc mướn, đôi nơi ở xứ ta vẫn còn, như một nghề đặc thù, được cơ cấu, biên chế trong phường bát âm, chuyên phục vụ nơi đám hiếu. Tuy không trường lớp đào tạo, không bằng cấp, nhưng có ”chuyên môn khóc giỏi”, nên chẳng phải đầu tư kèn, để thổi toe toe, khỏi đầu tư trống, để gõ bong bong, khỏi sắm nhị, kéo ỉ eo. Chỉ cần“vốn tự có”là cái miệng rộng, cổ họng âm phát to và cái đầu vô cảm, nhưng thuộc làu mấy câu ca buồn, cứ thế réo lên là đủ. Tuy, tay không bắt giặc, mà cơm rượu đề huề, thu nhập lại cao ra phết.
Việc khóc mướn, thường được dùng trong các trường hợp gia đình có người thăng thiên, nhưng hoàn cảnh neo đơn, người lo tang lễ chưa xong, lấy đâu nhân sự ngồi khóc! Mà chả lẽ đám ma lại không khóc, hay chỉ có vài giọng khóc lẻ loi? Họ cần có tiếng khóc hỗ trợ, nâng đỡ trong sáng cho gia chủ, thêm phần mùi mẫn, bi ai. Thế là họ thuê khóc mướn.!
Nhưng cũng có trường hợp, cha mẹ mất, con cháu đông, anh em nhiều, mà lạ thay, đùn đẩy nhau khóc và rồi…không ai khóc! Thế là xì tiền, họ thuê khóc và thế là khóc mướn có dịp lên đời. Trống đánh, kèn thổi, người nói ồn ào, tát nước theo mưa, cứ thế réo “ông hôi, bà hôi” trong bản trường ca không rơi lệ. Thế mà vừa nghỉ lấy hơi, nghe tiếng tiền rơi, kịp thời lại khóc tiếp. Khóc mà mặt tỉnh bơ, mắt khô, ráo hoảnh.
Song! Dù trong hoàn cảnh nào, khóc mướn cũng được thuê và trả công. Riêng trong đại dịch Cô vít, với hơn 3 vạn người ra đi, trong cách ly, trong cô đơn, buồn tủi. Chết trong sợ hãi, cô quạnh, vắng bóng người thân. Dù có tiếc thương, người thân cũng đành nhỏ lệ, ở nơi xa bái vọng. Chả thuê ai, mà cũng chẳng ai thuê khóc mướn và thấy thiên hạ cũng im. Thật đáng thương thay.
Cứ như trường hợp một ca sĩ nọ, ra đi vì cô vít. Sự tiếc thương một con người, ai mà chẳng có, khi nghĩa tử, nghĩa tận. Huống chi, đây là một nghệ sĩ tài hoa, có trái tim nhân hậu. Nhưng đang dịch Cô vít, nào ai dám tổ chức tang lễ để mà khóc và thuê khóc mướn. Đành trong cái chung mà thôi. Thế nhưng bỗng lòi ở đâu ra, một số người không ai thuê, chẳng biết có vô tư không, nhưng thấy ào vô khóc mướn và chửi bậy. Rồi báo, rồi hổ, vườn gần, rừng xa, lá cải, lá ngón… bâu vào, la khóc rầm rầm, tha ra đủ thứ, thượng vàng, hạ cám của người ta. Quên cả việc nhà, mà lo ma hàng xóm. Quả là thương tâm thật!
12/10/2021
